Bản chất vàng trắng:

Đây là một hợp kim được pha trộn (theo nhiều công thức) cơ bản gồm vàng (vàng 4 số 9) + bạc + paladin ( hoặc nikel) + một số kim loại khác vì platin rất hiếm và đắt nên trên thế giới người ta đã dùng các kim loại có màu trắng như paladin (Pd) hoặc nikel (Ni) khi pha trộn với các kim loại khác ( như vàng) sẽ làm cho màu của vàng nhạt đi nhiều tạo thành một hợp kim có màu vàng rất nhạt (gần như trắng). Muốn trắng hơn, người ta phải xi mạ thêm bên ngoài một thứ kim loại khác ( cũng nằm trong nhóm platin) đó là rhodi (Rd) để có màu sắc trắng sáng rất đẹp không thua gì plati mà giá thành thấp hơn nhiều.

Hiện nay giá vàng trắng cao hơn so với vàng 18K vì các kim loại dùng để pha trộn như Pd giá cũng khá cao, dù tỉ lệ pha rất ít. Các nhà sản xuất nữ trang thường đóng dấu có chữ cái “P” hoặc “Pt” cho nữ trang plati tức bạch kim và đóng chữ cái “WG” (White gold) cho nữ trang làm bằng vàng trắng. Ngoài ra còn có các loại vàng khác như green gold ( vàng xanh), yellow gold ( vàng vàng), red gold (vàng đỏ) . . .

Người ta lựa chọn những kim loại quý với tỷ lệ thích hợp để nấu chảy đều cùng với vàng, sau khi kết tinh thu được một hợp chất có màu trắng , sản phẩm này được gọi là vàng trắng. Nói một cách khác vàng trắng là một hợp kim đa nguyên tố không phải là một hợp chất trong bảng tuần hoàn. Thành phần của nó gồm có vàng và các loại kim loại quý hiếm như nikel, plaid, platin… Do tính chất đặc biệt của hợp kim nên màu vàng của vàng đã biến mất trong vàng trắng. Như vậy giá trị của vàng trắng được đảm bảo như bằng hàm lượng vàng có trong nó, cách tính giá trị của vàng trắng như cách tính giá trị của các loại vàng tây thường (vàng hợp kim, vàng màu) trên thị trường. Trong kỹ nghệ chế tác trang sức, vàng trắng được coi là một phát minh có giá trị cao về kinh tế và mỹ thuật; bởi nó có thể thay thế gần như hoàn toàn platin là kim loại quý hiếm đắt hơn vàng và rất khó chế tác ra đồ trang sức.

Vàng trắng có màu trắng tinh khiết, ánh kim lấp lánh cùng đặc tính cứng, dẻo khiến vàng trắng phản quang, đàn hồi tốt, chịu được ma sát khi đeo dùng; vì vậy ít bị hao mòn, biến dạng, gãy đứt, đặc biệt có khả năng giữ chắc các loại đá quý, kim cương trên đồ trang sức. Vàng trắng mới được phổ cập tại Việt Nam khoảng năm 1997 và nhanh chóng được người tiêu dùng ưa thích bởi tính hữu dụng, kinh tế và vẻ đẹp thuần khiết cao quý của nó. Hiện nay trên thị trường thịnh hành hai loại vàng trắng như vàng 14k (58,3%), 18K (75%). Nhưng phổ biến là vàng trắng 14K. Vàng trắng ở thị trường Việt Nam hiện nay được pha chế chủ yếu bằng vàng 24K (99,9%) với hợp kim (alloy) danh từ chuyên ngành gọi là hột (hợp kim có thành phần kim loại quý) của nước ngoài phổ biến là của Đức, Ý. Thông thường vàng 14K có màu trắng đẹp hơn vàng 18K (bởi hàm lượng vàng trong vàng trắng càng cao thì độ trắng càng giảm). Nhưng hiện nay do áp dụng công nghệ mới vào sản xuất, công ty vàng bạc đá quý Bảo Tín Minh Châu đã chế tác thành công loại vàng 70%, 75% có màu trắng bóng, nguyên bản không cần xi mạ có màu sắc và cơ tính tương đương platin (Pt900), mặc dù ở độ tuổi này vàng rất khó trắng. Do chế tác tại Việt Nam và sử dụng hợp kim (alloy) ngoại nhập nên chất lượng vàng trắng như của nước ngoài nhưng giá bán lại thấp hơn vàng nước ngoài rất nhiều. Trang sức vàng trắng sau khi chế tác để nguyên bản có ánh kim lấp lánh , màu trắng sáng có ánh vàng rất nhẹ của vàng gốc tạo cho trang sức có hồn và vẻ đẹp riêng biệt: thanh khiết, sâu lắng khác hẳn với màu trắng sáng của inox, trắng lạnh của đồ mạ crom, trắng nhạt của bạc. Trên thế giới quan niệm màu sắc đặc trưng của vàng trắng sẽ tôn tạo tính cách của người đeo dùng nó.

Ngoài ra có thể có trang sức trắng hơn thì dùng công nghệ xi điện giải hiện đại. Lớp xi này bằng kim loại quý rhodi có giá trị gấp 2 lần vàng, sáng trắng, bóng mịn phủ dày lên bề mặt trang sức có thể dùng hàng năm, khi lớp xi mòn ta có thể xi lại đẹp như mới trong thời gian khoảng một giờ với chi phí rất ít.

Bạch kim là kim loại có độ quý, hiếm và khó chế tác cao hơn vàng nhiều lần, do đó trang sức bằng bạch kim cũng đắt hơn vàng rất nhiều.

Phân biệt bạch kim với vàng trắng:

Vàng trắng là hợp kim của vàng và các kim loại quý khác, trong đó vàng là thành phần chính. Vàng trắng có màu trắng ngà nên khi thành đồ trang sức sẽ được phủ lên bề mặt một lớp kim loại rhodi – quý hơn vàng nên có màu trắng sáng rực rỡ. Do vậy, vàng trắng dùng một thời gian thường bị ngả vàng. Để nữ trang vàng trắng luôn đẹp, tốt nhất khoảng 2 tháng khách hàng mang tới cửa hàng xi lại lớp rhodi và kiểm tra lại các ổ hột. Bạch kim còn gọi là platin là kim loại quý có giá trị cao gấp 1,7 – 2 lần so với vàng 9999. Bạch kim có màu trắng, có độ bóng và sáng cao hơn vàng trắng. Bạch kim có tỷ trọng cao hơn vàng do đó nữ trang làm bằng bạch kim nặng hơn rất nhiều so với nữ trang vàng có cùng kiểu dáng bằng bạch kim.

Vàng trắng và bạch kim – sự khác biệt từ bản chất kim loại

Vàng trắng thực chất là vàng nguyên chất được trộn với một số kim loại khác để tạo ra màu trắng ngà và khi chế tác được phủ lên bề mặt một lớp kim loại rhodi (cái này còn quý hơn vàng) để có thể tạo ra màu trắng sáng. Vì vậy trong quá trình sử dụng vàng trắng dễ bị ngả màu vàng ố và phải được xi lại một lớp rhodi, việc này khoảng 1 đến 2 năm một lần. Bạch kim thì khác, bản chất của nó đã là màu trắng có pha một chút xám. Khi sử dụng lâu ngày có thể tỉ lệ màu xám sẽ tăng dần, nhưng rất dễ xử lý chỉ cần mang đánh bóng thì sẽ có lại màu như ban đầu. Cũng vì sự khác biệt về bản chất kim loại nên trọng lượng của chúng cũng khác nhau rõ rệt. Do có tỉ trọng cao hơn khoảng 60% so với vàng trắng nên đồ trang sức bằng bạch kim nặng hơn bằng vàng trắng rất nhiều. Cũng vì có tỉ trọng lớn nên để gia công một món đồ trang sức bằng bạch kim phải tốn khá nhiều công sức, cũng là lý do tại sao giá đồ trang sức bằng bạch kim lại đắt hơn vàng trắng nhiều lần.

Vàng trắng và bạch kim – sự khác biệt trong cách sử dụng

Sự bào mòn trong quá trình sử dụng ảnh hưởng đến vàng trắng và bạch kim bằng hai cách khác nhau. Trong quá trình sử dụng một lượng nhỏ vàng hay rhodi sẽ bị bào mòn ở vàng trắng và cần phải xi lại lớp này trong một khoảng thời gian nhất định. Nhưng đối với bạch kim thì lớp kim loại chỉ đơn giản là bị ố màu và chỉ cần đánh bóng lại. Tuy nhiên bạn cũng cần phải biết rằng bạch kim có tốc độ ố màu trong quá trình sử dụng nhanh hơn vàng trắng nhiều lần, nhưng lại dễ xử lý nên có thể có được lớp màu sáng trắng tự nhiên lâu hơn vàng trắng. Vàng trắng không phải 100% vàng tự nhiên (màu vàng), vì vậy nên nó phải được pha trộn với một số kim loại khác để tạo nên màu trắng sáng. Do đó trong quá trình sử dụng nó có thể gây ra một số kích ứng da đối với những người nhạy cảm với dị ứng kim loại. Mặt khác bạch kim thì gần như hoàn toàn là platin nguyên chất, nên nó khó có khả năng gây kích ứng da.

Theo Tạp chí Hóa học & Ứng dụng.